Po śmierci bliskiej osoby spokój potrzebny do odbycia żałoby zakłócają niecierpiące zwłoki sprawy urzędowe, w tym dotyczące spadku. Warto dowiedzieć się jakie prawa przysługują zarówno spadkobiercy jak i spadkodawcy. Wiedza na temat prawa spadkowego może ułatwić podejmowanie decyzji dotyczącej spadku w trudnych chwilach, a nawet uchronić przed niechcianymi długami.
Prawo do zachowku
Uprawnienie do zachowku przysługuje rodzicowi, dziecku oraz małżonkowi osoby zmarłej, która nie powołała danej osoby do dziedziczenia w testamencie. Jest to prawo do żądania od osób, które odziedziczyły spadek wartości udziału spadkowego, jaki przypadałby w udziale danej osobie w przypadku gdyby nie było testamentu, a wyłącznie dziedziczenie ustawowe. W przypadku osoby małoletniej lub trwale niezdolnej do pracy jest to wartość równa dwóm trzecim, a w każdym innym przypadku połowie całości spadku. Prawo do zachowku realizuje się poprzez pozew złożony przeciwko osobom, które dziedziczyły z testamentu lub dostały przysporzenie majątku. Żądanie takie dotyczyć może wyłącznie kwoty pieniężnej wynikającej z przeliczenia wartości udziału w spadku, a nie konkretnych przedmiotów takich jak nieruchomości lub udziały.
FILM: https://www.youtube.com/watch?v=g00DufHc4xM&t=1s
Prawo do odrzuceniu spadku
Prawo do odrzucenia spadku przysługuje każdemu i zależy wyłącznie od woli spadkobiercy. Zakwestionować odrzucenie spadku mogą wierzyciele danej osoby w przypadku, jeśli miałoby się to stać z pokrzywdzeniem wierzycieli, a odrzucenie spadku uniemożliwia lub zmniejsza szanse na dochodzenie wierzytelności. Wierzyciel może wytoczyć postępowanie sądowe w ciągu 6 miesięcy od powzięcia wiedzy, że spadek został odrzucony z jego pokrzywdzeniem, jednak nie później niż w ciągu 3 lat od takiego odrzucenia. Instytucja odrzucenia spadku może być przedmiotem takiego postępowania, natomiast sytuacja odwrotna, czyli przyjęcie spadku obciążonego długami, który spowoduje zwiększenie zadłużenia nie jest możliwa do zakwestionowania w drodze takiej instytucji.
FILM: https://www.youtube.com/watch?v=Og2EzIoT6YE
Powody odrzucenia spadku
Spadek warto odrzucić kiedy jest obciążony długami. W szczególności takimi, które przekraczają wartość stanu czynnego spadku, czyli przedmiotów praw majątkowych, które do tego spadku wchodzą. Odrzucić spadek można w ciągu 6 miesięcy od otworzenia spadku. Warto pamiętać o tym, że jeżeli oświadczenie o odłożeniu spadku nie zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby to można zwrócić się do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie oświadczenia o uchyleniu się od skutków niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w terminie. Odbywa się to w drodze odpowiedniego procesu sądowego. Poza oświadczeniem o uchyleniu się od skutków należy złożyć przed sądem oświadczenie o tym czy spadek zostanie przyjęty czy odrzucony. Jeżeli oświadczenia zostaną zatwierdzone to skutek jest dokładnie taki jakby spadek został odrzucony w odpowiednim terminie.
FILM: https://www.youtube.com/watch?v=5g_PvkIY-TU
Powody spisywania testamentu
Testament warto spisać w przypadku chęci modyfikacji ustawowego porządku dziedziczenia, czyli pomniejszenia lub powiększenia wartości spadku wynikającej z ustawy w przypadku konkretnej osoby lub chęci wprowadzenia do kręgu spadkobierców osoby trzeciej. Kolejnym powodem może być chęć wydziedziczenia ustawowego spadkobiercy. Skutkuje to nie tylko pozbawieniem udziału w spadku ale również prawa do zachowku. Wydziedziczenie może nastąpić tylko w przypadku spełnienia ustawowych przesłanek, na które należy powołać się w testamencie, np. osoba potencjalnie uprawniona do zachowku rażąco narusza obowiązki rodzinne względem spadkodawcy, postępuje sprzecznie z zasadami współżycia społecznego wbrew woli spadkodawcy lub dopuszcza się ciężkiego przestępstwa na szkodę spadkodawcy. Spisać testament należy również w przypadku chęci przekazania danej osobie konkretny przedmiot lub prawo majątkowe należące do spadku. Oznacza to, że osoba uwzględniona w testamencie z chwilą śmieci spadkodawcy staje się właścicielem danego przedmiotu lub prawa. W takim przypadku należy skorzystać z instytucji zapisu windykacyjnego.
FILM: https://www.youtube.com/watch?v=xB3NiZI8VKQ&t=1s