Chociaż w świadomości społecznej najpowszechniejszymi formami rekompensaty za szkodę wynikającą z uszkodzenia ciała lub z rozstroju zdrowia są jednorazowe świadczenia pieniężne (odszkodowanie oraz zadośćuczynienie), to nie można zapominać, że osoby poszkodowane mogą domagać się również świadczeń innego rodzaju, do których zalicza się renta.
Zgodnie z treścią art. 444 § 2 Kodeksu cywilnego (dalej: K.c.) w sytuacji, gdy poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.
Z przytoczonego wyżej przepisu wynika, że osoba poszkodowana może domagać się od podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody (którym jest sprawca deliktu lub ubezpieczyciel) wyrównania poniesionej straty poprzez przyznanie i wypłatę w należytej wysokości renty będącej świadczeniem ciągłym. Renta ta zwana jest rentą uzupełniającą albo rentą wyrównawczą.
Żądanie przez pokrzywdzonego renty wyrównawczej jest uzasadnione w trzech przypadkach:
– całkowitej lub częściowej utraty przez pokrzywdzonego zdolności do wykonywania pracy zarobkowej, przez co należy rozumieć zupełną utratę możliwości uzyskiwania dochodu z tytułu wykonywania pracy lub prowadzenia działalności gospodarczej albo zmniejszenie możliwości uzyskiwania dochodu w dotychczasowej wysokości,
– zwiększenia się potrzeb pokrzywdzonego (najczęściej dotyczy to kosztów zmierzających do poprawy jego stanu zdrowia, takich stałe koszty opieki czy rehabilitacji),
– zmniejszenia się widoków powodzenia pokrzywdzonego na przyszłość (np. w wyniku utracenia szczególnych zdolności, którymi poszkodowany dysponował przed zdarzeniem powodującym szkodę).
Poszkodowany powinien wiedzieć, że odmowa przyznania renty przez podmiot zobowiązany do naprawienia szkody nie zamyka drogi do uzyskania tego świadczenia. Osoba uprawniona może bowiem skutecznie dochodzić przyznania renty w postępowaniu sądowym. Sąd może również zwiększyć wysokość przyznanej poszkodowanemu renty, jeżeli zostanie ona przyznana przez zobowiązanego w zaniżonej wartości.
Co więcej, poszkodowany może domagać się od podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody zarówno wypłaty świadczenia o charakterze jednorazowym, jak również przyznania renty, oczywiście o ile zaistnieją przesłanki określone w art. 444 § 2 K.c. Należy bowiem pamiętać, że podmiot zobowiązany musi naprawić szkodę w pełnym zakresie. Oznacza to, że osoba poszkodowana może żądać wypłacenia jej zarówno jednorazowego odszkodowania lub zadośćuczynienia, jak również domagać się od podmiotu zobowiązanego do naprawienia szkody także renty uzupełniającej.
