Na tle wielopłaszczyznowej obecnie integracji europejskiej wyłania się problem transgranicznego ruchu drogowego i likwidacji szkód komunikacyjnych z elementem zagranicznym. Równolegle wzrasta udział w ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej pojazdów zarejestrowanych za granicą, a w konsekwencji pojawia się coraz więcej wypadków czy kolizji drogowych powodowanych przez cudzoziemców. Sytuacja prawna poszkodowanego w takim zdarzeniu drogowym zależy od tego, z jakiego kraju jest sprawca i jaki posiada on rodzaj ubezpieczenia.
Analizując najbardziej prawdopodobne gdyż najczęstsze wypadki, rozważyć należy następujące warianty:
- pojazd sprawcy szkody zarejestrowany jest na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Andory, Chorwacji lub Serbii – wówczas w razie zdarzenia szkodowego należy dokładnie spisać:
- datę, miejsce, godzinę zdarzenia
- numer rejestracyjny sprawcy
- kraj rejestracji pojazdu
- markę i model pojazdu sprawcy
- numer polisy ubezpieczeniowej i nazwę towarzystwa w jakim zawarto umowę ubezpieczenia
- dane świadków zdarzenia
- wykonać dokumentację fotograficzną ustawienia pojazdów po zdarzeniu
Dysponując numerem polisy OC sprawcy oraz danymi jego zakładu ubezpieczeń należy zgłosić szkodę do korespondenta do spraw roszczeń na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, których lista dostępna jest na stronie internetowej Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Reprezentant jest instytucją odpowiedzialny za przyjmowanie zgłoszenia szkody w kraju miejsca zamieszkania poszkodowanego, opracowanie i regulowanie ewentualnych roszczeń wynikłych z wypadków komunikacyjnych zgodnie z prawem miejsca zaistnienia szkody. W Polsce jest to zazwyczaj jedno z polskich towarzystw ubezpieczeń lub jedna z kilku firm zajmujących się likwidacją szkód w imieniu towarzystw ubezpieczeniowych. W razie niemożności ustalenia korespondenta ds. roszczeń lub braku wiedzy, w jakim towarzystwie ubezpieczeniowym sprawca miał zawartą umowę, szkodę należy zgłosić w oddziale PZU S.A. lub TUiR Warta S.A., które pełnią rolę agentów Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (zwanego dalej PBUK).
- zdarzenie szkodowe nastąpiło z udziałem pojazdu, którego kierowca posiadał Zieloną Kartę:
Zielona Karta jest Międzynarodowym Certyfikatem Ubezpieczeniowym, a przedmiotem ubezpieczenia jest odpowiedzialność cywilna posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym za szkody wyrządzone osobom trzecim, powstałe w związku z ruchem tego pojazdu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, na terytorium Albanii, Macedonii, Maroka, Mołdawii, Białorusi, Rosji, Czarnogóry, Bośni i Hercegowiny, Tunezji, Iranu, Turcji, Izraela, Ukrainy. W takim przypadku należy dokładnie spisać:
- datę, miejsce, godzinę zdarzenia
- numer rejestracyjny sprawcy
- kraj rejestracji pojazdu
- markę i model pojazdu sprawcy
- pełny numer Zielonej Karty i okres jej ważności
- nazwę zakładu ubezpieczeń, który wystawił Zieloną Kartę
- dane świadków zdarzenia
- wykonać dokumentację fotograficzną ustawienia pojazdów po zdarzeniu
Mając powyższe informacje należy dokonać zgłoszenia szkody analogicznie jak w przypadku pojazdu sprawcy zarejestrowanego w EOG, w pierwszej kolejności korespondentowi do spraw roszczeń w kraju, a w wypadku jego nieustalenia – jednemu z agentów PBUK.
- zdarzenie szkodowe nastąpiło z udziałem pojazdu, którego kierowca posiadał ubezpieczenie graniczne.
Posiadacz pojazdu mechanicznego zarejestrowanego poza krajami EOG i Szwajcarii wjeżdżając do jednego z tych krajów i nie posiadając ważnego certyfikatu Zielonej Karty jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych – tzw. ubezpieczenie graniczne, które zawiera się na czas co najmniej 30 dni.
W razie zaistnienia zdarzenia szkodowego z udziałem w/w ubezpieczonego należy dokładnie spisać:
- datę, miejsce, godzinę zdarzenia
- numer rejestracyjny sprawcy
- kraj rejestracji pojazdu
- markę i model pojazdu sprawcy
- pełny numer ubezpieczenia granicznego i okres jego ważności
- nazwę zakładu ubezpieczeń, który wystawił ubezpieczenie graniczne
Szkodę w takim wypadki należy zgłosić bezpośrednio do ubezpieczyciela, który wystawił polisę ubezpieczenia granicznego. W sytuacji gdyby ubezpieczenie graniczne było nieważne szkodę należy zgłosić do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, poprzez dowolnie wybrany zakład ubezpieczeń. Jeśli w wypadku są osoby ranne należy bezwzględnie zawiadomić właściwe służby pogotowia i policji, a nadto nie podejmować czynności które mogłyby potem utrudnić ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku jak np. przestawienie pojazdów. W sytuacji samej tylko kolizji drogowej, a więc zdarzenia bez szkód osobowych, wystarczy spisanie oświadczenia sprawcy i poszkodowanego.
Tytułem zakończenia wskazać należy, iż w ramach zdarzeń szkodowych z udziałem obcokrajowca bardzo istotnym jest, aby nie podpisywać żadnych oświadczeń, jeśli są one sporządzone tylko w języku obcym, którego poszkodowany nie zna w sposób dostateczny – pozwoli to uniknąć podpisania oświadczenia, w których poszkodowany widnieje jako sprawca. W sytuacji jeśli sprawca – cudzoziemiec nie miał ważnej polisy ubezpieczeniowej – roszczenia należy kierować wprost do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego
Choć niezgłębiony temat dochodzenia roszczeń z tytułu szkody z udziałem obcokrajowca może implikować pewne niedogodności dla poszkodowanego, warto pamiętać iż podstawy prawne likwidacji szkód, zakres roszczeń i sama procedura dochodzenia kompensaty poniesionej szkody będą we wszystkich trzech opisanych przypadkach regulowały przepisy polskiego systemu prawnego, a w każdym ewentualnym przypadku powstania problemów związanych z dochodzeniem odszkodowania, pomocą służy Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych lub Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.
